Messi de Ajacied
In Waarom Messi van Mars komt en Ronaldo uit Portugal worden nagenoeg alle relevante factoren die van invloed kunnen zijn op het talentbeoordelingsproces besproken. Het is noodzakelijk dat we ons meer bewust worden van de vertroebelende werking van een aantal van die factoren, veel (groot) talent gaat daar namelijk door verloren.
Talenten zijn voor het verloop van hun carriêre niet alleen afhankelijk van hun sportieve talent en prestaties, maar eveneens en voorál, van de mening en uiteindelijk beoordeling door coaches en trainers. We mogen er niet zondermeer vanuit gaan dat de grote talenten er toch wel komen, dat is helaas een veelgehoorde pertinente misvatting. Ook hun lot ligt voor een groot deel in handen van derden en ze zijn daarin zeer afhankelijk. Zelfs voor Messi gold dat. Ja inderdaad, ook voor Messi had het (heel) anders kunnen lopen. Want hoe deskundig zijn die trainers en coaches nu werkelijk in het herkennen en beoordelen van talent?
Messi, het fenomeen uit de Argentijnse havenstad Rosario, mocht zich in 2001 als 14-jarig jongetje aansluiten bij de jeugd van FC Barcelona. Daar moesten eerst nog de nodige beleidsbepalers voor overtuigd worden, maar zelfs na zijn komst was hij vreemd genoeg niet bij iedereen onomstreden. Frank Rijkaard was tussen 2003 en 2008 hoofdcoach bij de Catalanen. De eerste keer dat hij Messi, de jeugdspeler aan het werk zag, was Rijkaard verkocht. Zoveel creativiteit, zoveel inventiviteit, zoveel uitzonderlijke bekwaamheid in de kleine ruimte. Rijkaard haalde hem uiteindelijk als zestienjarige bij de selectie en liet Messi in 2004 debuteren in het eerste elftal tegen Espanyol. Het was in de zomer van 2005 dat Messi als 17-jarige met de Argentijnse jeugdselectie het WK onder 20 jaar speelde en won in Nederland. Tijdens dat toernooi waren Frank Rijkaard en Ronald de Boer gezamenlijk met vakantie. Rijkaard vroeg De Boer eens goed naar de WK-beelden van Messi te kijken.
De Boer vond Messi maar niks: hij was geen teamspeler, teveel een pingelaar en had te weinig focus. “Hij wil op tien posities tegelijk spelen.” De Boer zei tegen Rijkaard dat Messi meer als een ‘teamspeler’ zou moeten spelen, simpeler spelen, minder vanuit de actie, meer vanuit de pass. Misschien moest hij in zijn spel worden beperkt door hem alleen in het strafschopgebied zijn ‘ding te laten doen’, dan zou het misschien nog wat kunnen zijn. Hij was echter duidelijk in zijn oordeel: “Die komt er niet!” Dat was het oordeel van Ronald de Boer, een topspeler, een speler die onder meer heeft gespeeld bij Ajax en FC Barcelona, een speler die de Wereldcup heeft gewonnen, de Champions League, de UEFA Cup, vijf keer landskampioen in Nederland, Spaans landskampioen met FC Barcelona, twee keer verkozen tot beste voetballer van de Eredivisie en 67 keer het shirt van het Nederlands elftal droeg. Een speler van naam en faam en ogenschijnlijk met enig verstand van zaken…
Als zelfs spelers met de staat van dienst van Ronald de Boer het grootste voetbaltalent ooit zo verkeerd kunnen beoordelen (en waar velen zijn mening voor uiterst deskundig zouden aannemen) hoe vaak gaat het dan fout bij talenten
op een ander, maar ook zeer respectabel, niveau? Neemt u maar van mij aan: heel vaak! Gelukkig bleef Rijkaard bij zijn eigen oordeel en gaf Ronald de Boer mee, dat wanneer hij Messi alleen in het strafschopgebied zou laten spelen, het hem enorm zou beperken in zijn inventiviteit. Messi moest juist vanuit zijn instinct spelen, als je hem restricties oplegt dan haal je bij hem weg wat hem juist zo speciaal maakt. Bijzonder prijzenswaardig aan Ronald de Boer is dat hij zijn misvatting achteraf erkende en hij alleen maar blij is dat hij ongelijk heeft gekregen. Inmiddels geniet ook hij volop van de speler die Messi is geworden.1
Maar stelt u zich eens voor dat Messi in zijn begin jaren niet Frank Rijkaard maar Ronald de Boer als coach had gehad. Bijvoorbeeld, Messi als voetballer in de jeugd bij Ajax. Dat had zomaar gekund. Met Ronald de Boer, zonder voortschrijdend inzicht, als coach. Een voetballer en trainer uit de traditionele Hollandse school. Wat was dan het oordeel over Messi geweest… Inderdaad, “niet geschikt!”. Of in een gunstiger scenario, een ernstig twijfelgeval, waar veel van wat Messi bijzonder maakt indringend zou worden afgeleerd om hem maar binnen het keurslijf van hét systeem en het Hollandse School-denken te laten passen. Van een subliem rondje een hoekig vierkantje maken. Stel je ook eens voor dat Ronald de Boer, zoals in Nederland en bij Ajax gebruikelijk, wordt omringd door meer, of uitsluitend, Hollandse School-adepten…
Dan is Messi dus kansloos. Het oordeel van een dergelijke vooraanstaande voetballer over een jeugdspeler wordt doorgaans klakkeloos door anderen overgenomen en is doorslaggevend voor de ontwikkeling van de rest van je spelerscarrie re. Messi zou dan zeer waarschijnlijk belanden bij een club van het niveau Recreativo Huelva of zeg maar De Graafschap, met het stigma dat hij geen teamspeler is en weinig effectief.
Zijn feilloze intuïtie en overvloed aan sublieme vaardigheden zouden worden afgedaan met dooddoeners als: hij is geen teamspeler, hij begrijpt het spel niet, hij heeft geen tactisch inzicht of hij voetbalt niet slim. Het stempel dat hij het niet heeft gehaald en niet goed genoeg was voor Ajax zou hij blijvend en loodzwaar met zich meedragen. Hij zou op een geheel andere manier worden bekeken, beoordeeld en begeleid en niet meer kunnen uitgroeien tot de speler die hij in potentie is. De Hollandse School, denken vanuit een vast en star stramien dat er vanaf de jongste jeugd diep is ingeslepen. In de onbuigzaamheid daarvan ontbreekt het aan de noodzakelijke openheid om zuiver te kunnen waarnemen en oordelen. Messi is anders, benadert het spel anders, ziet het spel anders en speelt het spel anders dan de spelers die volgens het boekje en de uniformiteit van de Hollandse School spelen en zijn groot gebracht. Messi wordt daarom afgevoerd… Hoeveel Messi’s zijn we op deze manier onderweg niet kwijtgeraakt?
De visie van de uitstekende trainer en coach Frank Rijkaard in combinatie met zijn open blik en zijn afstand tot het Calvinisme (verdraagzaam) maakten hem bekwaam om op het hoogste niveau talent te herkennen. Allemaal noodzakelijke ingrediënten om echt talent te herkennen maar, tezamen met zijn warmhartige persoonlijkheid, vooral ook om het talent naar het niveau te kunnen ontwikkelen dat in hem of haar schuilt. Dat is namelijk ook een vak apart. Herkennen is één maar kunnen ontwikkelen naar het voor het betreffende talent hoogst haalbare niveau, en de bekwaamheid om dat niveau in te schatten, is twee. Ook daarvoor zijn de ingrediënten open blik, verdraagzaamheid en warmhartigheid essentieel. Messi zelf beseft ook heel goed hoe afhankelijk je als talent/speler bent van de mening en inzichten van de coach, zelfs hij. In diverse interviews liet hij al optekenen hoe belangrijk Rijkaard voor zijn carrière is geweest. “Frank Rijkaard is de belangrijkste coach die ik heb gehad. Ik heb veel aan hem te danken, hij geloofde in mij, liet mij debuteren en heeft me de eerste tijd in bescherming genomen. Als Rijkaard me niet mee had laten trainen met het eerste en daarna had laten debuteren, had ik misschien nooit het eerste elftal gehaald. Hij gaf mij het vertrouwen.”
Zo zie je maar hoe de loop van de voetbalgeschiedenis met destijds een andere coach op de plek van Rijkaard zomaar een volstrekt andere wending had kunnen nemen. Je mag er helaas vanuit gaan dat dit vaak anders afloopt, met name binnen de sektarische Hollandse School! Na 1995, een van de hoogtepunten in de geschiedenis van de Hollandse School heeft het internationale voetbal zich sterk verder ontwikkeld. Blijven hangen in de leer van destijds zorgt voor een aanzienlijke uniformiteit in de soort voetballers die wij opleiden, goede spelers maar weinig bijzondere spelers. Degelijke spelers maar niet onderscheidend noch beslissend. Veel vierkantjes, weinig rondjes. Uiteindelijk leidt dit tot achterstand van het algemene niveau van het voetbal ten opzichte van andere landen waar, zoals gezegd, eigentijdser en met een meer open blik naar talent en het spel wordt gekeken. Waar talenten minder vanuit een vast keurslijf worden ontwikkeld; meer vanuit hun eigen sportieve DNA dan vanuit de rigide denkwijze en uitgangspunten van een achterhaalde voetbalfilosofie.
Overigens is ook in andere sporten in Nederland het Hollandse School denken dominant aanwezig met gelijke gevolgen. Andere landen waar meer feitelijk en objectiever naar sportieve prestaties van talenten wordt gekeken, waar elementen als een open blik en warmhartigheid een vanzelfsprekendheid zijn en waar het Calvinistische gedachtegoed minder domineert, nemen daardoor een aanzienlijke voorsprong op Nederland. Het is daarom tijd om deze ontwikkeling te doorbreken en ons voetbal (en hockey) meer op een eigentijdse manier te gaan benaderen evenzo onze talenten op een eigentijdse manier te scholen en beoordelen (overigens, met inachtneming van de nog steeds zinvolle elementen van de Hollandse School). Te beginnen door toepassing van het in Waarom Messi van Mars komt en Ronaldo uit Portugal gepresenteerde Objectieve Talent Identificatie Systeem (OTIS) en het benadrukken bij onze trainers en coaches van het belang van (be)oordelen met een neutrale en open blik waardoor er binnen de Hollandse School 2.0 ook plaats zal zijn voor onze eigen Messi’s.
1 In hetzelfde interview geeft Ronald de Boer ook aan behalve van de voetballer vooral ook van de persoon Messi te genieten: “Hij is zo lekker gewoon.”
Robert Geerlings
Robert Geerlings begeleidt en adviseert vanuit zijn professie als advocaat topvoetballers, tophockeyers en andere topsporters waaronder Edgar Davids, Rafael van der Vaart, Billy Bakker en Mirco Pruyser. Geerlings ontwikkelde het Objectief Talent Identificatie Systeem (OTIS) en schreef daar het boek Waarom Messi van Mars komt en Ronaldo uit Portugal over, dat deze week wordt gepresenteerd.
Comments (0)